नमस्कार मित्रांनो,

मित्रांनो,गुरुपौर्णिमा हा हिंदूंसाठी खास दिवस आहे. हा पौर्णिमेचा दिवस असतो जेव्हा रात्री चंद्र पूर्णपणे दिसतो. हा दिवस, ज्याला व्यास पौर्णिमा असेही म्हणतात, वेद व्यास यांचा जन्मदिवस आहे.

या दिवशी गुरूची पूजा करण्याचा नियम आहे. हिंदू धर्मातील धर्मगुरूंची त्यांच्या अनुयायांकडून पूजा केली जाते. पावसाळ्याच्या सुरुवातीला गुरुपौर्णिमा येते. या दिवशी सर्व ऋषीमुनी एकत्र गंगा नदीत स्नान करतात.

हा सण पारंपारिकपणे हिंदू, बौद्ध आणि जैन लोक त्यांच्या निवडलेल्या आध्यात्मिक शिक्षकांचा सन्मान आणि कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी साजरा करतात. हाच दिवस महाभारताचे लेखक कृष्ण द्वैपायन व्यास यांचाही जन्मदिवस आहे.

ते संस्कृतचे मोठे पंडित होते आणि त्यांनी चार वेदांची रचनाही केली होती. या कारणास्तव त्यांचे एक नाव वेद व्यास देखील आहे. त्यांना आदिगुरु म्हणतात आणि त्यांच्या सन्मानार्थ गुरुपौर्णिमा ही व्यास पौर्णिमा म्हणूनही ओळखली जाते.

त्यामुळे भारतात गुरुपौर्णिमा मोठ्या श्रद्धेने साजरी केली जाते. तसे, प्रत्येक पौर्णिमा पुण्यपूर्ण फलदायी आहे. पण हिंदू पंचांगानुसार चौथा महिना आषाढ आहे, ज्याची पौर्णिमा गुरु पौर्णिमा म्हणून ओळखली जाते.

या दिवशी महर्षि वेद व्यास यांचा जन्म झाला. व्यासजींना प्रथम गुरु ही पदवी देखील दिली जाते कारण ते गुरु व्यास होते ज्यांनी मानवजातीला प्रथमच चार वेदांचे ज्ञान दिले. गुरुपौर्णिमा हा पवित्र सण यासाठीच साजरा केला जातो.

याला व्यास पौर्णिमा असेही म्हणतात. पूजेची पद्धत आणि गुरुपौर्णिमेचे महत्त्व जाणून घेऊया. प्राचीन काळात विद्यार्थी आश्रमात शिक्षण घेत असताना, संपूर्ण श्रद्धेने गुरूपूजा करून गुरूदक्षिणा देत असत.

चारही वेदांवर पहिल्यांदा भाष्य करणाऱ्या व्यास ऋषिंची आजच्या दिवशी पूजा केली जाते. व्यासांनीच लोकांना वेदाचे ज्ञान दिले. ते आपले आद्यगुरू आहेत. त्यामुळे गुरू पौर्णिमेला व्यास पोर्णिमा असेही म्हटले जाते. म्हणूनच या दिवशी आपण आपल्या गुरूला व्यासांचा अंश मानून त्यांची पूजा केली पाहिजे.

गुरूपौर्णिमा व्रत करण्यासाठी सकाळी घर साफ करा. स्नान करून सर्व कामे आटोपून घ्या. एखाद्या पवित्र ठिकाणी बसून अभ्यास करा. सफेद वस्त्र अंथरून त्यावर पूर्वात्तर किंवा दक्षिणोत्तर गंधाने बारा-बारा रेघा ओढून व्यासपीठ तयार करा.

त्यापूर्वी ‘गुरूपरंपरासिद्धयर्थ व्यासपुजा करिष्ये’ मंत्र जपा. नंतर दहाही दिशांना अक्षता टाका. आता ब्रम्हा, व्यास, शुकदेव, गोविंद स्वामी आणि शकराचार्यांच्या नावाने मंत्र पूजा करा. नंतर आपले गुरू किंवा त्यांच्या प्रतिमेची पूजा करून त्यांना दक्षिणा द्या.

बयादिवशी केवळ गुरूच नाही, तर आई-वडिल, मोठ्या भाऊ-बहिणींची पूजा करण्याची प्रथा आहे. यादिवशी वस्त्र, फळ, फुले व हार अर्पण करून गुरूंचा आशीर्वाद मिळवला पाहिजे.

कारण गुरूचा आशीर्वाद विद्यार्थ्यांसाठी कल्याणकारी आणि ज्ञानवर्धक असतो. व्यासांनी रचलेल्या ग्रंथाचा अभ्यास-मनन करून त्यांच्या उपदेशांचे आचरण केले पाहिजे. हा सण म्हणजे अंधश्रद्धा नसून गुरूप्रती दाखविलेला विश्वास, आदर आहे.

अशाच प्रकारची चांगली माहिती वाचण्यासाठी आमचे पेज मराठी टोक्स याला आताच लाईक करा.